تأثیر سیستم آموزش فراگیر بر رشد حرکتی، اجتماعی و عاطفی افراد باکم توانی ذهنی

دکتر علی کاشی «مجری طرح پژوهشی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه تربیت‌بدنی» در گفت‌وگو با روابط عمومی پژوهشگاه گفت: این طرح پژوهشی در خصوص تأثیر سیستم آموزش فراگیر بر رشد چندجانبه افراد با کم‌توانی ذهنی انجام شد. وی افزود: یکی از سیستم‌های آموزشی که در سراسر دنیا برای افراد کم‌توان ذهنی موردتوجه قرارگرفته، سیستم آموزش فراگیر است، این سیستم به ما کمک می‌کند، افراد کم‌توان ذهنی در کنار سایر افراد، مشغول به تحصیل بشوند. مجری این طرح اظهار کرد: کشور ایران هم استفاده از این سیستم را شروع کرده است و برخی از افرادی که دچار معلولیت‌هایی هستند، وارد مدارس عادی شده‌اند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه تربیت‌بدنی گفت: طرح پژوهشی انجام‌شده در پژوهشگاه تربیت‌بدنی نیز در این خصوص انجام شد که بررسی و نتیجه‌گیری کنیم، آیا دانش‌آموزانی که دچار کم‌توانی ذهنی خفیف (دانش آموزان مرزی) هستند و وارد مدارس عادی شده‌اند، رشد آنها بهتر شده و همراه با پیشرفت بوده است و یا بالعکس، با قرار گرفتن در کنار افراد و دانش‌آموزان سالم، آنها با مشکلاتی مواجه شده‌اند و ازنظر رشد حرکتی، اجتماعی و عاطفی، تضعیف‌شده‌اند؟ دکتر کاشی افزود: اما خوشبختانه، نتایج این پژوهش نشان داد که رشد افراد کم‌توان در ابعاد مختلف، بهبود پیداکرده است.
وی در ادامه، با ارائه توضیحات تکمیلی درباره این پژوهش و درزمینهٔ موضوع تحقیق (زمینه تحقیق) اظهار کرد: آموزش فراگیر یک فرآیند مداوم است که باهدف ارائه آموزش کافی برای همه، درعین‌حال احترام به تنوع و نیازها و توانایی‌های متفاوت، ویژگی‌ها و انتظارات یادگیری دانش‌آموزان و جوامع است. مجری این طرح پژوهشی افزود: این تلاش برای از بین بردن انواع تبعیض است؛ زیرا هنگامی‌که شیوه‌های آموزشی فراگیر اجرا می‌شود، دانش‌آموزانی که دارای معلولیت هستند و در مدارس محله خود شرکت می‌کنند، می‌توانند خدمات آموزشی را با همسالان بدون معلولیت خود در همان کلاس‌های آموزش عمومی دریافت کنند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه تربیت‌بدنی گفت: هدف از اجرای این تحقیق نیز مقایسه رشد حرکتی، اجتماعی و عاطفی دانش‌آموزان ابتدایی دارای کم‌توانی ذهنی شاغل به تحصیل در مدارس عادی و مدارس استثنائی بود.
دکتر کاشی در ارتباط با روش‌شناسی این پژوهش، اظهار کرد: در این تحقیق اعضای گروه نمونه 80 کودک دارای کم‌توانی ذهنی خفیف با میانگین سنی 607/1± 725/10 سال و در دامنه سنی 8 تا 14 ساله بودند. وی گفت: این دانش‌آموزان در دسته کودکان کم‌توان ذهنی آموزش پذیر و در مدارس عادی (40 نفر) و یا مدارس کودکان استثنائی (40 نفر) مشغول به تحصیل بودند. ایشان افزودند برای سنجش رشد مهارت‌های حرکتی از آزمون تبحر حرکتی برونینکس اوزرتسکی، به‌منظور اندازه‌گیری میزان رشد اجتماعی از مقیاس رشد اجتماعی وایلند و برای سنجش بلوغ عاطفی از مقیاس بلوغ عاطفی (EMS) بهارگاوا (1991) استفاده شد.
مجری این طرح گفت: یافته‌ها و نتایج تحقیق نشان داد رشد حرکتی، اجتماعی و عاطفی در دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی شاغل به تحصیل در مدارس ابتدایی عادی به شکل معناداری، بهتر از همتایان این دانش‌آموزان در مدارس استثنائی بود (P<0.05). دکتر کاشی افزود: تحلیل بیشتر این نتایج نشان داد، رشد حرکتی درشت نسبت به محیط استثنایی خیلی بیشتر از رشد ظریف، تحت تأثیر این محیط آموزشی قرارگرفته است و تأثیر این محیط آموزشی بر خرده مقیاس‌های رشد حرکتی به ترتیب بر روی هماهنگی دوسویه، تعادل، هماهنگی اندام فوقانی، قدرت، سرعت دویدن و چابکی و سرعت چالاکی، اندام فوقانی بوده است. وی اظهار کرد: در رشد اجتماعی نیز خرده مقیاس‌های خودیاری عمومی، اجتماعی بودن، خودیاری در خوردن، ارتباط و جابجایی و حرکت به ترتیب بیشترین تأثیر را پذیرفته بودند. همچنین در رشد عاطفی نیز فروپاشی شخصیت، فقدان استقلال، ناسازگاری اجتماعی، بازگشت عاطفی و عدم ثبات عاطفی، بیشترین تغییر را داشتند.
وی در ارتباط با نتایج این پژوهش اظهار کرد: این نتایج به‌خوبی نشان داد چنانچه دانش‌آموزان دارای کم‌توانی ذهنی در مدارس عادی آموزش ببینند، از جنبه‌های مختلف رشد بهتری را تجربه می‌کنند و از این فواید بهره‌مند‌ خواهند شد.
وی در پایان پیشنهاد کرد: سیستم آموزش فراگیر در وزارت آموزش‌وپرورش، آموزش داده ‌شود و توسعه یابد تا دانش‌آموزان دارای کم‌توانی ذهنی بتوانند در این مدارس رشد یافته و کیفیت زندگی بهتری را تجربه نمایند. البته این موضوع نیازمند آموزش معلمان برای برخورد با این افراد و فرهنگ‌سازی در سطح عموم جامعه است تا بتوانیم به الگویی مشابه با کشورهای پیشرفته دنیا دست‌یابیم.
شایان‌ذکر است، این طرح پژوهشی توسط دکتر علی کاشی «استادیار رفتار حرکتی پژوهشگاه تربیت‌بدنی» و با همکاری زهره شیروانی‌ها «کارشناس ارشد آموزش تربیت‌بدنی، دانشگاه تهران و معلم اداره آموزش‌وپرورش شهر قزوین» و مرضیه کرمی «کارشناس ارشد تربیت‌بدنی، دانشگاه اصفهان و معلم اداره آموزش‌وپرورش کیش»، انجام‌شده است.
علاقه‌مندان می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر از طریق آدرس ایمیل ssrc.kashi@gmail.com با دکتر علی کاشی «مجری طرح پژوهشی» در ارتباط باشند.