طرح ملی "تدوین نظام جامع پایش فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و حرکتی دانشجویان کشور"

به گزارش معاونت پژوهشی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، طرح کلان  تدوین نظام جامع پایش فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و حرکتی دانشجویان کشور به سفارش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، توسط پژوهشگاه و دکتر رضا قرخانلو عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس خاتمه یافته است. این طرح با بررسی وضعیت موجود سطح فعالیت بدنی در 20 دانشگاه کشور بر روی، 14092 نفر (5239 مرد و 8853 زن) انجام گرفته است. نمونه مورد بررسی شامل دانشجویان از 20 دانشگاه (الزهرا (س)، علامه طباطبایی، تربیت مدرس، خوارزمی، مازندارن، گیلان، تبریز، بین المللی امام خمینی (ره)، بوعلی سینا همدان، ایلام، رازی کرمانشاه، صنعتی اصفهان، شیراز، باهنر کرمان، جیرفت، زابل، فردوسی مشهد، حکیم سبزواری، بجنورد و شهید چمران اهواز) انتخاب شده اند که در مناطق ده گانه آموزش عالی  مورد ارزیابی سلامت جسمانی قرار گرفتند.
در پژوهش حاضر علل شیوع کم تحرکی جسمانی که هم اکنون در دانشجویان حدود 40 درصد است، شامل عبارتند از: نداشتن وقت کافی، فقدان انگیزه، نبود فضا و امکانات لازم، عوامل نداشتن وقت کافی و نبود فضا و امکانات لازم، نداشتن وقت کافی و فقدان انگیزه، مشکلات جسمانی ، عدم آگاهی از فواید ورزشی و مشکلات مالی.
یکی از شاخص های سنجش وضعیت بدنی، سنجش توده بدنی دانشجویان است.  براساس شاخص توده بدنی؛ شیوع اضافه وزن در دانشجویان 1/22 درصد و شیوع چاقی 1/7 درصد مشاهده شد. یافته ها نشان داد که با افزایش سن در دانشجویان شیوع اضافه وزن و چاقی نیز افزایش داشت. 
براساس درصد چربی بدن؛ 7/49 درصد دانشجویان چربی بیش از حد داشته و در وضعیت خطر بودند. همچنین یافته ها نشان داد که با ارتقاء سطح تحصیلات از کارشناسی به کارشناسی ارشد و از کارشناسی ارشد به دکتری تخصصی درصد افراد در وضعیت خطر به لحاظ اضافه توده چربی افزایش می یابد. 
نتایج در بررسی وضعیت موجود سطح فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و حرکتی دانشجویان کشور، بیانگر شیوع بالای کم تحرکی و افزایش روند اضافه وزن و چاقی نسبت به یک دهه گذشته و در نتیجه پایین آمدن سطح آمادگی جسمانی در دانشجویان را نشان داد. ازاین رو، برای پیشگیری و جلوگیری از عوارض کم تحرکی و آمادگی در دانشجویان اصلاح سبک زندگی را آموزش و فرهنگ سازی کنیم.  
این پژوهش ملی با یافته های متعدد، پیشنهادات موثر و کاربردی در جهت ماموریت نظام پایش فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و حرکتی دانشجویان کشور ارائه کرده است از جمله اهم این پیشنهادات شامل: 
•    شکل گیری مراکز ارزیابی تندرستی و مشاوره ورزشی «سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرای پایش سلامت دانشجویان
•     ارائه مشاوره ورزشی و برنامه¬های تمرینی و اصلاحی در جهت توسعه تندرستی، سلامت جسمانی 
•     ارتقای کیفیت زندگی دانشجویان کشور و توسعه دانش و حساسیت آنها نسبت به حفظ و ارتقای تندرستی» 
•    در نظر گرفتن چشم انداز «دانشجوی ایرانی: تندرست و  شاداب»